Kripto paralar, finansal işlemleri gerçekleştirmek ve kolaylaştırmak için blockchain adı verilen bir dağıtık defter teknolojisi kullanır. Bu çığır açan teknoloji, işlemlerin doğruluğunu ve bütünlüğünü sağlar. İşlemlerin doğrulanması ve blockchain’e eklenmesi süreci genellikle “onaylama” olarak adlandırılır. Özellikle bu yazıda kripto paralarda onaylama işleminin nasıl olduğunu ve uzlaşma algoritmalarının nelerden ibaret olduğunu inceleyeceğiz.
Onaylama İşlemi
Onaylama genel anlamı olarak “madencilik” adı verilen sürecin içinde yer alır. Madencilik, bir işlemin otantikliğini ve geçerliliğini doğrulamak için özel olarak tasarlanmış karmaşık matematiksel problemleri çözmeye dayanır. Bu problemler, bir işlemin doğruluğunu ve geçerliliğini kontrol etmek için tasarlanmıştır. Bir madenci başarılı bir şekilde bir problemi çözdüğünde, işlemi blockchain’e ekler ve genellikle kripto para biriminde bir ödül alır.
Uzlaşma Algoritmaları
Onaylama işlemi, genellikle “uzlaşma algoritması” olarak adlandırılan bir mekanizma ile gerçekleştirilir. Bu algoritma, bir işlemin doğruluğunu ve geçerliliğini belirlemek için kullanılır. En yaygın kullanılan uzlaşma algoritmalarından biri “Proof of Work” (PoW) veya “İş İspatı”dır. PoW, madencilerin bir problemi çözme yeteneğine dayanır. Bir madenci bir problemi çözdüğünde, diğer madenciler bu çözümü doğrular ve işlem blockchain’e eklenir.
Enerji Tüketimi ve Çevresel Etki
PoW, enerji tüketimi açısından oldukça maliyetlidir ve bu nedenle çevresel endişelere neden olmuştur. PoW çıkarımında, bu nedenle, daha enerji verimli alternatifler araştırılmaktadır. Bunlardan biri “Proof of Stake” (PoS) veya “Pay İspatı”dır. PoS, madencilerin bir problemi çözme yeteneğine değil, sahip oldukları kripto para miktarına dayanır. Bu, enerji tüketimini önemli ölçüde azaltabilir, ancak kendi zorlukları ve tartışmaları vardır.
“Proof of Stake” (PoS)
“Proof of Stake” (PoS), bir kripto para biriminin blockchain ağını güvence altına almak ve işlemleri doğrulamak için kullanılan bir tür konsensus algoritmasıdır. PoS, bu enerji gereksinimini büyük ölçüde azaltır çünkü karmaşık matematiksel problemleri çözmek için yoğun hesaplama gücüne ihtiyaç duymaz.
Ancak, PoS’un da kendi zorlukları vardır.
- Daha çok kripto paraya sahip olan kişilere daha fazla doğrulama gücü verir. Bu, zenginlerin daha da zenginleşmesine ve ağın kontrolünün birkaç büyük oyuncunun eline geçmesine yol açabilir.
- Nothing at Stake sorunu, PoS, madencilerin birden fazla blockchain ağını desteklemesi ve böylece çifte harcamayı ön plana alması gibi bazı güvenlik sorunlarına yol açabilir.
- PoW, madencilerin hem enerji açısından hem de madencilik için gerekli donanımı temin etmesini gerektirir, bu madencilik yaptıkları ağın daha da güvenli olabilmesi adına emeklerini gösterir. Fakat PoS’ta ise bu tarz bir yatırıma ihtiyaç olmaması sebebiyle, ağın uzun dönemde güvenlik açığını masaya getirebilir.
Onaylama işlemi ve uzlaşma algoritmaları kullanılarak, kripto paralar güvenli ve şeffaf işlemleri yerine getirmek mümkün olmakla birlikte, bu süreçlerin enerji tüketimi ve çevresel etkileri, sürdürülebilirlik ve enerji verimliliği açısından önemli sorunlar çıkartabilmektedir. Kripto paraların enerji tüketimini daha minimize etmek ve çevreye olan etkisini düşürmek için farklı ve daha çevre dostu çözümler üretmek adına çalışmalar devam etmektedir. Tüm dünya toplulukları bu çalışmalara yoğun bir şekilde destek vermektedir. Bizler de bu anlamda desteğimizi sürdürmekteyiz.
Bu konuda yazılan bazı akademik makaleler ve kaynaklar:
Consensus in the Age of Blockchains
A survey on consensus mechanisms and mining strategy management in blockchain networks
Proof of Stake versus Proof of Work
